Πώς ενδέχεται να απαντήσει το Ιράν μετά τα ισραηλινά πλήγματα!

Tι λένε τα ισραηλινά ΜΜΕ, πώς θα αντιδράσει η Τεχεράνη, τι θα κάνει η Ρωσία και τι η Κίνα!

Το Ιράν υπέστη πλήγμα από τις ισραηλινές επιθέσεις στις 13 Ιουνίου. Για τη λεγόμενη Ισλαμική Δημοκρατία, το πρώτο χτύπημα είναι η δημόσια ταπείνωση – η αποκάλυψη πως είναι ευάλωτο σε τέτοιου είδους επιθέσεις.

Ύστερα από χρόνια θριαμβολογίας και διακηρύξεων περί αεράμυνας και στρατιωτικών ικανοτήτων, το ιρανικό καθεστώς φάνηκε ανίκανο να υπερασπιστεί τον εναέριο χώρο του. Δεν μπόρεσε επίσης να προστατεύσει κρίσιμα πρόσωπα στην Τεχεράνη, όπως δείχνουν φωτογραφίες στα κοινωνικά δίκτυα, όπου φαίνεται ότι κτήρια επλήγησαν. Το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα είναι διασκορπισμένο σε πολλές περιοχές της χώρας, όμως το καθεστώς πλέον θα πρέπει να ανησυχεί και για την ασφάλεια αυτών των εγκαταστάσεων.

Καθώς το Ιράν εξετάζει τις επιλογές του, θα πρέπει να σταθμίσει προσεκτικά το πώς θα απαντήσει. Έχει πολλές επιλογές και συχνά έχει απειλήσει πως η απάντησή του μπορεί να στοχεύσει αμερικανικά και άλλα συμφέροντα στην περιοχή. Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο δήλωσε πως οι ΗΠΑ δεν εμπλέκονται. Το Ιράν μπορεί να το αποδεχτεί, ή και να αποφασίσει να χτυπήσει.

Τα Πιθανά σενάρια ιρανικής αντίδρασης:

1. Επιθέσεις μέσω αντιπροσώπων (proxy attacks)

Το Ιράν διαθέτει πολλούς αντιπροσώπους στην περιοχή, όπως οι Χούθι στην Υεμένη και παραστρατιωτικές οργανώσεις στο Ιράκ. Άλλοι πληρεξούσιοι του είναι η Χεζμπολάχ και παλαιστινιακές τρομοκρατικές οργανώσεις, όπως η Ισλαμική Τζιχάντ. Παρότι έχουν αποδυναμωθεί λόγω του πολέμου που ξεκίνησαν στις 7 Οκτωβρίου, συνεχίζουν να αποτελούν απειλή.

Οι ιρακινές παραστρατιωτικές οργανώσεις διαθέτουν drones μεγάλου βεληνεκούς και, σύμφωνα με αναφορές, έχουν προμηθευτεί βαλλιστικούς πυραύλους από το Ιράν τα τελευταία επτά χρόνια. Οι Χούθι επίσης διαθέτουν βαλλιστικούς και cruise πυραύλους, καθώς και drones.

Οι proxies αυτοί μπορούν να επιτεθούν σε ό,τι το Ιράν θεωρεί ως συμμάχους του Ισραήλ – αμερικανικές δυνάμεις ή το Κουρδικό Αυτόνομο Κρατίδιο στο Ιράκ. Επίσης, μέσω αυτών, η Τεχεράνη διατηρεί διεθνή δίκτυα – π.χ. η Χεζμπολάχ έχει παρουσία στη Νότια Αμερική και τη Δυτική Αφρική.

2. Βαλλιστικοί πύραυλοι και drones

Το Ιράν έχει χρησιμοποιήσει βαλλιστικούς πυραύλους και drones εναντίον του Ισραήλ, ιδίως στις επιθέσεις του 2024, όπου εξαπέλυσε εκατοντάδες. Οι πύραυλοι του είναι πιο ακριβείς σήμερα και η Τεχεράνη έχει επιδιώξει τη βελτίωση του βεληνεκούς και της ακρίβειάς τους.

Έχει αναπτύξει επίσης drones μεγάλου βεληνεκούς τύπου «καμικάζι», με πολεμικές κεφαλές και δυνατότητα προγραμματισμένης πτήσης. Τα Shahed-136 έχουν εξαχθεί και στη Ρωσία για χρήση στην Ουκρανία – εμπειρία που βοήθησε το Ιράν να εξελίξει περαιτέρω την τεχνολογία του.

Το Ιράν διαθέτει πολλούς τύπους πυραύλων, με καύσιμα στερεά ή υγρά. Μπορεί να τους κρύψει (π.χ. μέσα σε κοντέινερ πλοίων) ή να τους μεταφέρει μυστικά στο Ιράκ, μέσω των proxies του. Η διακοπή του άξονα μέσω Συρίας (λόγω της κατάρρευσης του καθεστώτος Άσαντ) περιορίζει τις δυνατότητές του να στοχεύσει το Ισραήλ από βορειοανατολικά.

3. Ναυτική και “ασύμμετρη” απειλή

Το Ιράν διαθέτει συμβατικό ναυτικό και ξεχωριστό ναυτικό των Φρουρών της Επανάστασης (IRGC). Το δεύτερο αποτελείται από ταχύπλοα μικρού βεληνεκούς, που μπορούν να δράσουν μέσω μητρικών πλοίων. Αν και το συνολικό μέγεθος του στόλου του είναι περιορισμένο, το Ιράν έχει εξοπλίσει πλοία με drones και πυραύλους.

Έχει χρησιμοποιήσει πλοία για επιθέσεις κατά ναυσιπλοΐας – είτε με ναρκοθέτηση είτε με drones εναντίον εμπορικών πλοίων. Θα μπορούσε να χτυπήσει πλοία στον Περσικό Κόλπο ή τον Κόλπο του Ομάν, και να ενθαρρύνει τους Χούθι να πράξουν το ίδιο.

Η γεωγραφία ευνοεί τέτοιες ενέργειες – το Ιράν βρίσκεται δίπλα από κρίσιμες ναυτικές διαδρομές. Μπορεί να ισχυριστεί ότι στόχος του είναι πλοία «συνδεδεμένα με το Ισραήλ» ή να προκαλέσει ναυτική κρίση ώστε να πιέσει διπλωματικά το Τελ Αβίβ.

Το Ιράν διαθέτει επίσης «ασύμμετρες» δυνατότητες: τρομοκρατικές ομάδες, χρήση εμπορικών πλοίων για μεταφορά drones ή ειδικών δυνάμεων, και εμπειρία σε «σκιώδεις πολέμους» εναντίον του Ισραήλ, σε όλο το τόξο από Βηρυτό ως τη Σαναά.

4. Ξένα τρομοκρατικά χτυπήματα

Το Ιράν ενδέχεται να καταφύγει σε τρομοκρατικά χτυπήματα εκτός συνόρων. Έχει στο παρελθόν προσπαθήσει να πλήξει ισραηλινούς στόχους σε πολλές χώρες (Τουρκία, Ελλάδα, Κύπρος, Ν. Αμερική, Ασία). Έχει εμπειρία δεκαετιών σε τέτοιες επιχειρήσεις – από δολοφονίες αντιφρονούντων στην Ευρώπη μέχρι δράσεις της Χεζμπολάχ σε διεθνές επίπεδο.

Διατηρεί ακόμα διεθνή δίκτυα, συμπεριλαμβανομένων ομάδων όπως η Kataib Hezbollah στο Ιράκ, που έχει επιτεθεί σε αμερικανικές βάσεις στην περιοχή.

Το συμβατικό στράτευμα του Ιράν

Το Ιράν έχει στρατό ξηράς, αεροπορία και ναυτικό. Όμως έχει υποβαθμίσει το συμβατικό στράτευμα, εστιάζοντας σε drones και πυραύλους. Οι κυρώσεις το εμπόδισαν να αποκτήσει σύγχρονα αεροσκάφη ή πλοία.

Η απόσταση από το Ισραήλ και οι ισραηλινές δυνατότητες εντοπισμού σημαίνουν ότι δύσκολα θα χρησιμοποιήσει τις συμβατικές του δυνάμεις για άμεση απάντηση. Ωστόσο, ενδέχεται να τις αξιοποιήσει στον Περσικό Κόλπο ή για πλήγματα σε αμερικανικές βάσεις στο Ιράκ.

Η διπλωματική ισχύς του Ιράν

Η Τεχεράνη έχει επενδύσει έντονα στη διπλωματία τα τελευταία χρόνια: έχει ενισχύσει σχέσεις με Ρωσία και Κίνα, διατηρεί σχέσεις με Πακιστάν και Ινδία, και συμμετέχει σε σχήματα όπως οι BRICS και ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO).

Επιπλέον, διατηρεί καλύτερες σχέσεις με τον Αραβικό Κόλπο, αλλά και με Τουρκία και Κατάρ – συμμάχους των ΗΠΑ. Ο Ιρανός ΥΠΕΞ ταξιδεύει συχνά στην περιοχή και στις 11 Ιουνίου βρισκόταν στο Όσλο.

Το Ιράν πιθανόν θα επιχειρήσει να παρουσιαστεί ως θύμα και να αξιοποιήσει τις ισραηλινές επιθέσεις για να ενισχύσει την εικόνα του διεθνώς, και ενδεχομένως να διεκδικήσει αμυντικά συστήματα από τη Ρωσία ή την Κίνα...