Ποιά ήταν τα οικονομικά στοιχεία στην περίοδο της Δικτατορίας!

Μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα που αξίζει να διαβαστεί από όλους!

Δεν έζησα την χούντα, καθώς τότε γεννήθηκα. Αλλά είναι ενδιαφέρουσες οι απόψεις και οι αναλύσεις ανθρώπων που την έζησαν, αν και ιδεολογικά αντίθετοι.

Γράφει ο

Οδυσσέας Ελευθερόπουλος

Προέρχομαι από αριστερή οικογένεια, με συμμετοχή στην Εθνική αντίσταση με το ΕΑΜ. Θεωρώ όμως ότι ο μόνος τρόπος για να οδηγούμαστε στα ορθά συμπεράσματα για το κάθε τι, και με βάση αυτά να καθορίζουμε και την στάση μας για το μέλλον, είναι η ΑΛΗΘΕΙΑ και μόνον η αλήθεια.

Η "επάρατη" χούντα ίδρυσε την κρατική τράπεζα ΕΤΒΑ (Ελληνική Τράπεζα Βιομηχανικής Αναπτύξεως). Την έβαλε να στήνει οργανωμένες βιομηχανικές περιοχές (ΒΙ.ΠΕ) σε διάφορα σημεία της χώρας και σε αυτές να μπορούν να εγκαθίστανται Ελληνικές και ξένες βιομηχανίες.

Έγινε έκρηξη ιδιωτικών επενδύσεων. Παντού στην χώρα στήνονταν βιομηχανίες, συχνά για μεταποίηση γεωργικών μας προϊόντων για καθετοποίηση της παραγωγής μας (πχ εργοστάσια κομπόστας ροδακίνων και βερύκοκων της Δυτικής Μακεδονίας), ώστε αυτά να αποκτούν προστιθέμενη αξία.

Γίνονταν ξένες επενδύσεις που περιελάμβαναν από εργοστάσια ρούχων (πχ η Lewis στην Καλαμάτα, χιλιάδες βιοτεχνίες ρούχων στην Θεσσαλονίκη, ναι ΧΙΛΙΑΔΕΣ!!) μέχρι βαριά βιομηχανία που αποτελεί πυλώνα της παραπέρα ανάπτυξης (πχ η μεγάλη επένδυση της Γαλλικής Πεσινέ στην Βοιωτία για την παραγωγή αλουμινίου, οι βιομηχανίες χάλυβα στον Βόλο, οι τσιμεντοβιομηχανίες ΑΓΕΤ, ΤΙΤΑΝ κλπ).

Το ΛΙΜΑΝΙ του Βόλου, που σήμερα ρημάζει, τότε ήταν ασφυκτικά γεμάτο με πλοία, που κυρίως φόρτωναν Ελληνικά προϊόντα για εξαγωγή. Οι εκφορτώσεις - εισαγωγές ήταν σαφώς λιγότερες. Θυμάμαι κονβόυ από εκατοντάδες φορτηγά με κιβώτια κομπόστες από τα εργοστάσια της Ημαθίας και της Πέλλας να είναι στην ουρά για να ξεφορτώσουν στα πλοία για εξαγωγές!! Το λιμάνι μέρα νύχτα φόρτωνε δημητριακά του Θεσσαλικού κάμπου, και αλεύρι για εξαγωγή. Ήταν τέτοιοι οι όγκοι παραγωγής ώστε η "χούντα" έχτισε το ειδικό σιλό, το ψηλότερο κτήριο της πόλης, για αποθήκευση δημητριακών και αυτόματη φόρτωση από αυτό. Σήμερα και αυτό ρημάζει… άδειο.

Ήταν τέτοιος ο όγκος των προϊόντων μας, γεωργικών και βιομηχανικών, ώστε το λιμάνι δεν είχε πλέον τόσους μόλους για να εξυπηρετήσει όλα τα πλοία που κατέφταναν για φόρτωση. Έχω ακόμα στο μυαλό μου την τότε συνήθη εικόνα να υπάρχουν 10 πλοία αγκυροβολημένα έξω από το λιμάνι περιμένοντας να πάρουν σειρά για να μπουν να φορτώσουν!!!

Όλοι οι λιμενεργάτες του Βόλου δεν προλάβαιναν να ανταποκριθούν σε όλα, και έτσι πολλοί μαθητές στους οποίους και ο γράφων, τα καλοκαίρια δουλεύαμε στο λιμάνι. Έτσι τα ζούσα από μέσα. Όπως ζω και την σημερινή ΚΑΤΑΝΤΙΑ και νέκρωση του λιμανιού αφού δεν υπάρχουν πλέον φορτία… απλά διότι η χώρα σήμερα δεν παράγει τίποτε!! Δεν πειράζει, αρκεί που έχουμε "δημοκρατία", ήμαστε "ευρωπαίοι", και περιμένουμε να ζήσουμε με τα pass του κάθε Κούλη και τις ΟΠΕΚΕΠΕτζήδικες επιδοτήσεις των Βρυξελλών.

Συχνά σήμερα κάποιοι που ακολουθούν την συστημική "δημοκρατική" προπαγάνδα της μεταπολίτευσης, κατηγορούν την χούντα για …αντι-κομμουνισμό, καθ' όσον γι αυτούς η στάση του καθενός απέναντι στον κομμουνισμό είναι το κριτήριο για την αξιολόγηση του, όχι το αν ωφέλησε την Πατρίδα.

Όμως η χούντα, ακριβώς διότι είχε ως κορυφαίο κριτήριο την ανάπτυξη της χώρας, επεδίωκε και επετύγχανε συνεργασίες με οποιαδήποτε χώρα, άσχετα με το καθεστώς της. Εγώ ο ίδιος, στο λιμάνι του Βόλου, φόρτωνα αλεύρι για το άκρως κομμουνιστικό Βόρειο Βιετνάμ! Όλοι οι τεράστιοι γερανοί του λιμανιού παραγγέλθηκαν από την τότε …κομμουνιστική Ουγγαρία!

Η χούντα δεν είχε τα κολλήματα των "δημοκρατών" και πουλούσε και αγόραζε από οπουδήποτε συνέφερε την Ελλάδα, ακόμα κι αν τέτοιες εμπορικές σχέσεις εν μέσω ψυχρού πολέμου δεν άρεζαν στην …πρεσβεία! Οι δημοκράτες σήμερα κατεβάζουν ρολά με την Ρωσία και καταστρέφουν την χώρα μας για να μην θυμώσουν κάτι πρεσβείες.

Ήταν τόσες οι δουλειές ώστε δεν έφτανε το εργατικό δυναμικό της χώρας. Όποιος ήθελε μπορούσε να έχει όσες δουλειές ήθελε. Η ανεργία ήταν πρακτικά μηδενική!

Τότε, μόνο οι τεμπέληδες δεν δουλεύανε. Εμείς τα καλοκαίρια, όντας έφηβοι είχαμε όσες και όποιες δουλειές θέλαμε. Χωρίς καμία δόση υπερβολής, τότε τα λεφτά που έβγαζα ήταν τόσα που θα μπορούσα να συντηρώ οικογένεια, όντας μαθητής! Πληρωνόμουν, πήγαινα τα λεφτά στην μητέρα μου, και θυμάμαι ήταν ένας πάκος λεφτά!!

---

Γράφει ο Κώστας Καραΐσκος

Μόλις τελείωσα τήν ἀνάγνωση τοῦ βιβλίου ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ Η ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ (ἐκδόσεις Πελασγός), ἑνός συλλογικοῦ τόμου πού ἐπιμελήθηκε ὁ Μάνος Ν. Χατζηδάκης, καί σπεύδω νά μοιραστῶ τίς ἐντυπώσεις μου.

Τό βιβλίο προέκυψε ὡς ἀπάντηση στήν περσινή ἡμερίδα τοῦ Οἰκονομικοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν καί τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων μέ θέμα τά οἰκονομικά τῆς περιόδου 1967-1974.

Τό δηλώνει καί ὁ Χατζηδάκης, πώς εἶναι λίγο προκλητικό νά κατηγοροῦν οἱ Ἀλογοσκούφηδες καί οἱ Χριστοδουλάκηδες (πού μᾶς ὁδήγησαν στά Μνημόνια) τά οἰκονομικά τῆς ...Χούντας ἀλλά ἐξηγεῖται. Καθώς λιγοστεύουν ὅσοι ἔζησαν τά χρόνια ἐκεῖνα, μπορεῖ καί νά πειστοῦν ὁρισμένοι ὅτι ἡ οἰκονομική ἀκμή ἐπί Γ. Παπαδόπουλου ἦταν μῦθος καί ὡς χώρα πάντα ἔτσι ἤμασταν, κατεστραμμένοι (ὑπάρχει μιά ἀντιστοιχία μέ τό "πάντα αὐτά γίνονταν" πού λένε οἱ κοβιντοβλαμμένοι γιά τούς ξαφνικούς θανάτους, τούς τοῦρμπο καρκίνους κτλ, ἔ;).

Ὁμολογῶ τήν παχυλή μου ἄγνοια σχετικά μέ τήν Οἰκονομία, ὁπότε δέν μπορῶ νά μπῶ σέ λεπτομέρειες. Ὅμως ἀφ' ενός κάποια τεκμήρια εἶναι ἀναμφίλεκτα κι ἀφ' ετέρου διατηρῶ προσωπική μνήμη γιά τίς συνθῆκες τῆς ἐποχῆς πού συνάδει ἀπολύτως μέ μιά εἰκόνα συνολικῆς κοινωνικῆς προόδου.

Πᾶμε λοιπόν.

- Ἀπό τεχνοκρατικῆς ἀπόψεως τό 1968 ἐκπονήθηκαν γιά πρώτη φορά πολυετῆ ἀναπτυξιακά προγράμματα (οἰκονομικῆς ἀναπτύξεως, περιφερειακῆς ἀναπτύξεως, ἐπιστημονικῆς ἐρεύνης, δημοσίων ἐπενδύσεων, ἐξοπλισμῶν...)

- Οἱ ρυθμοί ἀνάπτυξης (8,1% τά χρόνια 1967-1973) κάνανε παγκόσμιο ρεκόρ καί ἐπιβραβεύθηκαν ἀπό διεθνῆ ἔντυπα καί ὀργανισμούς δύο φορές

- Αὐτή ἀκριβῶς ἡ ἀνάπτυξη μηδένισε ὄχι μόνο τήν ἀνεργία (2% τό 1971!) ἀλλά καί τήν μετανάστευση (μόλις 15.875 ἄτομα τό 1972 ἔναντι 204.063 στά 1965-66).

Ταυτόχρονα αὔξησε ποσοστιαῖα τό πραγματικό ἐργατικό εἰσόδημα σέ ὕψος ρεκόρ (ἡ Ἑλλάδα 2η παγκοσμίως τό 1969).

- Σέ ἐπί μέρους τομεῖς ὑπῆρξαν θεαματικά ἀποτελέσματα πού ἔφτασαν μέχρι τόν ἁπλό πολίτη.

Τό ἐνεργειακό παράδειγμα μέ τόν ἐξηλεκτρισμό τῆς χώρας (ἀπό τό 80% στό 98,7%), τήν ἐντατική προώθηση τοῦ λιγνίτη στήν ἠλεκτροπαραγωγή (43%) μέ ἀνατολικογερμανική τεχνογνωσία, τήν προσπάθεια γιά ἀξιοποίηση τῆς τύρφης Φιλίππων μέ σοβιετική βοήθεια (τήν ματαίωσε ὁ γιαλαντζή ἐθνάρχης Καραμανλής ἐπιστρέφοντας τά ρωσικά μηχανήματα πού ἐκφορτώθηκαν στήν Καβάλα), τήν μοναδική ἐν Ἑλλάδι ἐξόρυξη πετρελαίου μέ ἀμερικανική βοήθεια στόν Πρῖνο τῆς Θάσου, τόν προγραμματισμό γιά πυρηνική ἐνέργεια (20/10/1973 σύμβαση ΔΕΗ - Bechtel)...

Στόν τουρισμό, ὁ διπλασιασμός τῶν κλινῶν καί ὑπερτριπλασιασμός τῶν ἐσόδων στά χρόνια 1967-1973, ὁ θεσμός τῶν 18ετῶν τουριστικῶν δανείων, ἡ ἀπίστευτη ἀνάπτυξη ὑποδομῶν ἀνά τή χώρα (οἱ συντοπίτες μου σέ Ροδόπη καί Χαλκιδική κάτι ξέρουν...), οἱ ἱδρυθεῖσες ἀνά τή χώρα 30 σχολές τουριστικῶν ἐπαγγελμάτων, τό θεσμικό πλαίσιο γιά τήν προστασία τοῦ περιβάλλοντος καί τῶν παραδοσιακῶν οἰκισμῶν...

Στή ναυτιλία ὁ τριπλασιασμός χωρητικότητας τῶν πλοίων μέ ἑλληνική σημαία, ἡ ἐκτόξευση τῆς ναυπηγικῆς παραγωγῆς (18πλασιάστηκε στά χρόνια 1967-1971!), ἡ ἐξάλειψη τῆς ἀνεργίας τῶν ναυτικῶν, ὁ πολλαπλασιασμός τοῦ ναυτικοῦ συναλλάγματος, ἡ καθιέρωση τῆς διεθνοῦς ἔκθεσης ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΑ...

Στόν πρωτογενή τομέα διαγράφηκαν δάνεια 7,7 δισ. δραχμῶν σέ 644.000 ἀγρότες, ἐντατικοποιήθηκαν οἱ ἀναδασμοί καί ἐπιταχύνθηκαν οἱ ὑποδομές μέ ἀρδευτικά, γεωργικές βιομηχανίες (θρακικό παράδειγμα τά ἐργοστάσια ζάχαρης σέ Ξάνθη καί Ὀρεστιάδα ἀπό πολωνική ἑταιρεία), τό ἀγροτικό εἰσόδημα αὐξήθηκε κατά 21%...

Ὅσον ἀφορᾶ τήν βιομηχανία εἶναι λίγο πολύ γνωστό πώς στά χρόνια ἐκεῖνα σάρωσε, τόσο μέ ξένες ὅσο καί μέ ἑλληνικές (δημόσιες καί ἰδιωτικές) ἐπενδύσεις - καί δέν ἦταν τό διεθνές κλῖμα τόσο εὐνοϊκό ὅσο λένε οἱ ὑπερασπιστές τοῦ κοινοβουλευτισμοῦ.

Σημείωσα χαρακτηριστικά τίς οἰκονομικές συνεργασίες μέ χῶρες τοῦ τότε ἀνατολικοῦ μπλόκ γιά νά φανεῖ ὁ βαθμός ἐλευθερίας κινήσεων τῆς δικτατορικῆς Ἑλλάδας. Ἄν βάλετε δίπλα καί τήν οἰκονομική διπλωματία πού ἐπιχειρήθηκε σέ Κίνα, Μέση Ἀνατολή καί Ἀφρική, ἀναδύεται μιά εἰκόνα πού θυμίζει πολύ τήν σημερινή, ζηλευτή Τουρκία. Βεβαίως δικτατορία.

Ναί, ἀλλά πού (τό 1971) ἔκλεισε τούς τελευταίους τόπους ἐξορίας καί κατήργησε τά Πιστοποιητικά Κοινωνικῶν Φρονημάτων, ἄλλωστε κρίνεται στό πλαίσιο ἐκείνης τῆς ἐποχῆς.

Τό βιβλίο περιέχει πλῆθος στοιχείων, ἄπειρες πηγές καί σαφῶς ἔχει θέση ὑπέρ τῆς δικτατορίας. Τό συστήνω ὡς ἀφορμή γιά σκέψη καί προβληματισμό, γιά τό ὀφειλόμενο διαρκές ξαναζύγισμα κάθε περιόδου καί κάθε ἱστορικοῦ προσώπου, πέρα ἀπό δογματισμούς καί στερεότυπα...

---

Δύο αφηγήσεις, ένα βιβλίο μεγάλης ιστορικής σημασίας. Η Ιστορία πλέον της Σύγχρονης Ελλάδας, πρέπει να αναθεωρηθεί. Αλλά αυτό θα συμβεί, όταν η χώρα απαλλαγεί τελείως από το βδελυρό "Ψευτορωμαίϊκο". Ο καιρός ήρθε. Το "Ψευτορωμαίϊκο" καταρρέει με πάταγο και τίποτε πλέον δεν μπορεί να σταματήσει την οριστική πτώση του...